Llogaria ime 
Kur dëgjova se po zhvillohej një film i ri i quajtur “Gangsteri shqiptar”, mendimi im i parë ishte se do të ishte një shfrytëzim i Shqipërisë që vetëm përforcon një paragjykim negativ. Pas filmave të tillë si ‘Taken’ që përdorën shqiptarët si predikime për karaktere të këqinj dhe të neveritshme psikopatike, unë u shqetësova se ky film do të kërkonte të bënte të njëjtën gjë. Jam e lumtur të raportoj se kam gabuar.
Pasi bisedova me disa prej aktorëve dhe Matthew A Brown nëpërmjet rrjeteve sociale për disa javë, isha i etur të flisja me ta kur mbërritën në Tiranë. Para premierës që do të mbahet në Prishtinë më 11 Tetor dhe në Tiranë më 18 Tetor, Matthewdhe aktori kryesor John Rezaj janë në një turne promo, duke marrë feedback e Shqipërisë dhe Kosovës dhe duke u lidhur me audiencën e tyre në terren. Jamtakuar me ta në një mbrëmje të Martën në LaVeen, Tiranë, për të kuptuar më shumë Kë-në, Çfarë, Përse-në dhe Si-nëqë qëndron pas filmit “Gangsteri Shqiptar”.
John Rezaj është një mishërim i energjisë. Me një fjalor të New York, ai urdhëron Hennesseyin e tij me një theks shqiptar dhe ndez një cigare. Ai është i ngrohtë, miqësor dhe i sjellshëm, por ai ka një nga ato fytyra që tregon se ka njohur vështirësi dhe nuk ishte e vështirë të shihje pse ai ishte një zgjedhje e përkryer për rolin. Duke shpjeguar historinë e tij për mua, ai më tregon historinë se si i kaloi vitet e tij të hershme në malet e Shqipërisë së veriut, jo larg nga kufiri malazez.Kjo ndodhinëvitet 1970, një periudhë kur kthetrat e akullt të komunizmit kontrollonin çdo pjesë të vendit, çdo pjesë të jetës së qytetarëve dhe njerëzit ishin bllokuar nën shtypjen e Enver Hoxhës dhe miqve të tij. Pastaj, një natë, familja e Gjonit vendosi të largohej nga shtëpia e tyre dhe të udhëtonte nëpër male në Mal të Zi. Në këtë kohë, nëse do të kapeshin, do të qëlloheshin në vendin e ngjarjes ose do të burgoseshin në një kamp për pjesën tjetër të jetës së tyre, prandaj nuk është e vështirë të përfytyrosh sa të dëshpëruar duhet të kishin qenë për ta marrë këtë rrezik. Ai nuk mban mend shumë nga udhëtimi, përveç faktit që nëna e tij e mbajti atë për 13 orë, përmes borës derisa arritën në kufirin e sigurtë.
“Nuk mbaj mend të isha i frikësuar, mendoj se isha tepër i vogël për t’u frikësuar. Por mbaj mend që po ngrija nga të ftohtët,”thotë duke qeshur.
Ai u kthye në Shqipëri disa vjet më parë dhe vizitoi fshatin e tij për herë të parë që nga ajo natë fatale. Ai shpjegoi se derisa nuk e kujtoi fshatin si të tillë, ai instiktivisht u ndal jashtë shtëpisë që dikur ishte shtëpia e familjes së tij, duke kuptuar se atje filloi historia e tij. Në atë moment të veçantë, ai nuk kishte dëshirë të kthehej për të jetuar në vendin e tij, por duke parë se si është tani dhe duke dëshiruar një ritëm të ndryshëm të jetës nga rrugët e New York, ai flet me entuziazëm duke dashur të kthehet prapa.
“Po plakem tani dhe kjo nuk është jeta për mua, unë dua të ngadalësoj pak dhe ta shijoj, jam duke menduar të kthehem këtu.”
Karakteri i John është ai i Leonit, një shqiptar që është detyruar të mbijetojë në rrugët e Bronksit. Pasi ka dalë nga një kohë e gjatë nga burgu, ai ka një mundësi për t’u takuar me njeriun që e ka futur pas hekurave. Ndërsa historia përfshin dhunën, krimin dhe gjërat tipike që lidhen me jetën e gangsterëve, ai nxiton për të shpjeguar se nuk është duke promovuar këtë stil jetese. Qëllimi i tij dhe shkrimtaritMatthewështë të tregojë realitetin, një histori të vërtetë të vështirësive që shumë emigrantë përballen pas mbërritjes së tyre në Amerikë. John thotë se ai ka marrë diskriminim të vazhdueshëm nga policia dhe pjesëtarët e tjerë të shoqërisë, bazuar thjesht në mbiemrin e tij shqiptar.
Përderisa askush nuk sugjeron që të jetohet një jetë krimi dhe dhune, kjo është një histori për mbijetesë dhe luftimi që është fatkeqësisht realiteti për kaq shumë njerëz, pavarësisht nga kombësia e tyre. Ndërsa John vë në dukje se historia nuk ka të bëjë me të, ai shpjegon se mund të jetë edhe për shumë njerëz që i njeh ose për shumë njerëz që audienca mund të njohë. Karakteri i Leon është dikush që iu dha një dorë e ashpër në jetë dhe herë pas here u detyrua të bënte gjëra që ishin jo të hijshme, thjesht nga dëshpërimi dhe dëshira për të mbijetuar. Matthew vë gjithashtu në dukje se ky nuk është vetëm një film i vjetër gangsterësh, ai është kuruar me kujdes për të qenë një kryevepër kinematografike – një që do të pasqyrojë realitetin e zymtë të jetës reale dhe të paraqesë historitë reale që ndodhin në komunitetin shqiptaro-amerikan në Bronx, New York.
Isha kureshtar të kuptoja se si Matthew e pati idenë për të krijuar një film për nëntokën shqiptaro-amerikane dhe ndërsa filloi si një ide e vetme për t’u përqendruar në një histori që nuk është prekur aq sa historitë italiane të mafies, ajo u evolua në diçka shumë më personale. Ai foli për vështirësitë e infiltrimit në botën e krimit, por zhytja e tij në kulturën shqiptare ishte një eksperiencë frymëzuese që e bëri të zvarritet me bindjen se kishte zgjedhur rrugën e duhur.
“Kjo ishte ajo që duhej të bëja, e dija se duhej të dilja dhe të hidhja veten në të panjohurën – ky ka qenë procesi ynë i çmendur që nga dita e parë!”
Më pas ai shpjegon se gjatë 18 muajve të hulumtimit dhe kohës së mëvonshme të filmimit, ai është afruar më shumë me Shqipërinë, shqiptarët dhe kulturën e tyre. Ndërsa diskutojmë dashurinë tonë të përbashkët për ngrohtësinë dhe forcën që mbizotëron në komunitetin shqiptar, ai bëhet mjaft emocionues. Ashtu si unë, miqësitë që ai ka ushqyer, mikpritjen që ka marrë dhe përvojat që ai ka zhvilluar për shkak të këtij vendi dhe popullit të saj, është diçka që erdhi shumë e papritur. Ndërsa lidhja e tij dhe pasioni me shqiptarët u rritën, gjithnjë e më e rëndësishme ishte për të që të pasqyrontehistori të vërteta – nëna e John është në trailer, shumica e miqve të tij tani janë shqiptarë dhe ishte e rëndësishme për atë në premierën e filmit në Kosovë dhe Shqipëri, përpara Amerikës.
Kur i pyes për mikëpritjen që kanë marrë deri tani, ata fillojnë të flasin menjëherë shumë entuziastë dhe me emocion. Përpjekjet e tyre janë mirëpritur ngrohtësisht nga shqiptarët në Ballkan, si dhe në komunitetin shqiptaro-amerikan në NewYork. Ata madje kanë zgjedhur të përdorin muzikën emuzikantëve shqiptarë si Unikkatil dhe Ledri Vula për të krijuar soundtrack e filmit për të përsëritur më tej përkushtimin, respektin dhe dashurinë e tyre ndaj komunitetit shqiptar.
Në planet e Matthew përfshihet një vazhdim i filmit dhe ka mjaft ide për të treguar më shumë histori rreth Shqipërisë dhe popullit të saj.
Kodet dhe traditat e lashta, besa, respekti, e vërteta, realiteti, miqësia dhe vështirësitë janë fjalët kryesore që bien në veshin e gjithsecilit gjatë këtij artikulli.
